Piękno w architekturze

Nakładem Oficyny Wydawniczej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie ukazały się dwa tomy monografii Piękno w architekturze – tradycja i współczesność / Beauty in architecture. Tradition and contemporary trends, pod red. dra hab. Bogusława Szuby, prof. PWSZ w Nysie oraz dra Tomasza Drewniaka, doc. PWSZ w Nysie. Książki stanowią zwieńczenie finansowanego przez MNiSW projektu badawczego, zainicjowanego podczas I Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowo-Technicznej pt. „Piękno w architekturze – tradycja i współczesność”, zorganizowanej przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Nysie w dniach 6-7 czerwca 2018 r. .

Międzynarodowy program badawczy

Podstawowym celem konferencji było wypracowanie interdyscyplinarnego modelu służącego identyfikacji, analizie i kształtowaniu piękna w architekturze jako korelacji wartości technicznych, użytkowych, estetycznych, symbolicznych, emocjonalnych i więzi społecznych. Obecność referentów, reprezentujących zagraniczne oraz krajowe ośrodki akademickie i instytucje – m.in. Bauhaus-University Weimar, Eindhoven University of Technology, International University Sarajevo, Politechnika Gdańska, Politechnika Krakowska, Politechnika Poznańska, Politechnika Śląska, Politechnika Warszawska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, UrchiTecton, Office City-Building-Art., Mazowiecki Konserwator Zabytków, Miejski Konserwator Zabytków Chorzowa – stworzyła możliwość nawiązania sieciowej, międzynarodowej i interdyscyplinarnej współpracy, dzielenia się doświadczeniami w zakresie odnajdywania w przestrzeni środowiska człowieka wartości piękna, wzajemnej współpracy naukowców i praktyków, zmierzających do coraz doskonalszego kształtowania środowiska człowieka. W rezultacie powstały dwa tomy polsko i anglojęzycznej monografii, koncentrujące się odpowiednio na teoretycznych i praktycznych aspektach piękna w architekturze. W opinii autorów, wielowymiarowość, a zarazem uniwersalność piękna, co więcej wpisana w kondycję ludzką potrzeba poszukiwania piękna w naturze i sztuce, dążenia do „pięknego zamieszkiwania”, a wreszcie do wytwarzania piękna stanowią przesłanki do rozwijania interdyscyplinarnego paradygmatu, w którym piękno stanowi kategorię integrującą, a zarazem otwartą na specyfikę danej sfery przedmiotowej. Obecność piękna w codziennym życiu człowieka jest zatem kryterium „być” (dla cywilizacji życia), w przeciwieństwie do bezkrytycznego za wszelką cenę „mieć” (charakterystycznego dla cywilizacji śmierci). Implikuje to – zdaniem autorów – konieczność podjęcia działań przywracających piękno naszego otoczenia, porządkujących przestrzeń urbanistyczną i architektoniczną, co staje się ważnym zadaniem dla ludzi wielu profesji, działających na rzecz szeroko pojętego środowiska człowieka. Wśród tekstów analizujących aspekty piękna z perspektywy urbanistycznej, architektonicznej, konserwatorskiej i filozoficznej, znajdują się prace naukowców o międzynarodowym autorytecie – m.in. prof. dra hab. inż. arch. W. Kosińskiego, prof. dra hab. inż. arch. K. Gasidło, prof. dra hab. J. Lewickiego, prof. dra Marco Lucchini, prof. dra Petera Schmida.

Piękno jako istotny składnik środowiska człowieka

W świetle wypowiedzi autorów można by skonstatować, że potrzeba percypowania piękna jest wpisana w psychikę człowieka. Piękno jest naturalną potrzebą doznań, których człowiek pragnie, poszukuje i chce odnajdować w najbliższym otoczeniu w którym przebywa. Można by również rzec – współczesne miasta dążą do perfekcji funkcjonowania, jednak wolimy te ładne, harmonijnie wpisane w naturalny krajobraz, wolne od wszechobecnej szpecącej reklamy, kurzu i hałasu. Miasto piękne to także miasto spotkań z drugim człowiekiem, z przyrodą i ciekawą architekturą. Taka perspektywa oglądu wyklucza wąsko postawiony interes wywierający presję, a nawet piętno na przestrzeni urbanistycznej miast, degradowanych nadmiernie rozbudowaną siecią handlowych blaszaków, czy też odwrotnie zaśmiecanych drobnymi budkami oferującymi fast food, czy też tandetne wyroby.Troska o przestrzeń to dbałość o środowisko przyrodnicze, społeczno-kulturowe i zbudowane, których jednia stanowi środowisko człowieka. Interdyscyplinarne spojrzenie na środowisko człowieka to nie tylko wielobranżowa żonglerka pomiędzy ekonomią a szeroko pojmowaną inżynierią, to również obowiązek poszukiwania rozwiązań, których estetyka nie budzi zastrzeżeń, co więcej wśród użytkowników kształtowanej przestrzeni wzbudza pozytywne reakcje i refleksje. Współczesne ekonomicznie sparametryzowane wymogi kształtowania przestrzeni środowiska zbudowanego nie kwantyfikują zasad estetycznego formowania jej przestrzeni. Zatem piękno jako wartość estetyczna dzieła architektonicznego, czy też zespołu urbanistycznego nie podlega znormalizowanej ocenie, nie jest wymagane prawem, co więcej z punktu widzenia ekonomicznego zwykle jest ostatnim kryterium, którym kieruje się developer, oraz ulegający presji ekonomicznej architekt i urbanista. Powrót do poszukiwania i kreowania piękna w kształtowanym środowisku człowieka wydaje się wołaniem o zachowanie wartości sukcesywnie traconych na rzecz konieczności aplikacji nowych technologii, wypierających sztukę kształtowania przestrzeni człowieka na rzecz sztuki stosowania urządzeń, wobec których człowiek zamiast być podmiotem staje się przedmiotem. Badania środowiska człowieka, w którym wartości piękna są istotnym kryterium jego kształtowania, są współczesną potrzebą, powinny być kontynuowane, a ich rezultaty szeroko stosowane.

Kontynuacja i aplikacje

Rezultaty aplikacji autorskiego paradygmatu analizy i kształtowania piękna w architekturze zostaną przedstawione przez redaktorów monografii – prof. B. Szubę i doc. T. Drewniaka – podczas 21st International Congress of Aesthetics Possible Worlds of Contemporary Aesthetics: Aesthetics Between History, Geography and Media, który będzie miał miejsce w lipcu 2019 r. na Uniwersytecie w Belgradzie. Organizatorzy konferencji podjęli także już pierwsze przygotowania do realizacji jej drugiej edycji w 2020 r. we współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi.

Tytuły poszczególnych tomów:
Piękno w architekturze: tradycja i współczesność – Realizacje
Piękno w architekturze: tradycja i współczesność – Koncepcje
Beauty in architecture. Tradition and contemporary trends – Concepts
Beauty in architecture. Tradition and contemporary trends – Implementations

dr hab. inż. arch. Bogusław Szuba, prof. PWSZ w Nysie
dr Tomasz Drewniak, doc. PWSZ w Nysie

PDF do pobrania:
Spis treści Concepts
Spis treści Implementations
Spis treści Koncepcje
Spis treści Realizacje

Więcej o konferencji na stronie interentowej : https://arc.pans.nysa.pl/index.php?p=4&ak=52,7024,0